Ազգային ռեֆերենս լաբորատորիան ՀՀ-ում միակն է, որտեղ  կատարվում են տուբերկուլոզի ախտորոշման և վարման ամբողջական լաբորատոր հետազոտությունները՝ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության պահանջներին համապատասխան: Այն կենսաանվտանգության երրորդ մակարդակի լաբորատորիա է՝ ապահովված  ինֆեկցիոն վտանգավոր վարակների՝ տուբերկուլոզի և ոչ տուբերկուլոզային միկոբակտերիոզների հետազոտման համար ներկայացվող անհրաժեշտ պահանջներով:

Ազգային ռեֆերենս լաբորատորիան վերահսկում է նաև մարզային և քաղաքային 25 լաբորատորիաների գործունեությունը՝ ներառյալ արդիականացումը, արտաքին որակի գնահատման գործընթացը, տուբերկուլոզի լաբորատոր ցանցի զարգացման նորմատիվային բազայի ստեղծումն և ցանցի աշխատակիցների վերապատրաստումը:

Գիտագործնական հետազոտական աշխատանքները, որոնք իրականացվում են Ազգային ռեֆերենս լաբորատորիայի կողմից և տպագրվում են միջազգային ճանաչում ունեցող պարբերականներում՝ ապահովելով տուբերկուլոզի լաբորատոր համակարգի բարելավման և արդիականացման գործի ապացուցողական հիմքը:

Լաբորատորիան ունի 14 աշխատակից, այդ թվում արհեստավարժ և փորձառու բժիշկ-լաբորատներ, որակի և կենսաանվտանգության/կենսաապահովության պատասխանատուներ, որոնք ապահովում են ախտորոշիչ ծառայության և հետազոտման արդյունքների բարձր որակն ու շարունակական բարելավումը:

Ազգային ռեֆերանս լաբորատորիան հագեցած է այս ոլորտում մեծ ճանաչում ունեցող այնպիսի ժամանակակից սարքավորումներով, ինչպիսիք են՝

• GeneXpert համալիրը - իրական ժամանակում ունիվերսալ ՊՇՌ մեթոդով տուբերկուլոզի հայտնաբերում և Ռիֆամպիցինի նկատմամբ զգայունության որոշում 2 ժամում, ինչպես նաև այլ վարակների հայտնաբերում,
• LPA (HAIN) համալիրը - ՊՇՌ հետազոտության մոլեկուլային  ախտորոշման և դեղազգայունության որոշում (RIF, INH, FQ, AG/CP) - 2-5 օրում,
• Bactec 960 MGIT - հեղուկ միջավայրի մեթոդով նմուշների տուբերկուլոզի հետազոտման կայան,
• լուսային և ֆլուորեսցենտային մանրադիտակը՝ տեսահամակարգով:

Մեր լաբորատորիան մատուցում է հետևյալ ծառայությունները՝

•   մանրադիտում՝ Ցիլ-Նելսենի ներկրման եղանակով,
•   մանրադիտում՝ աուրամին ներկրման եղանակով,
•   ցանք հեղուկ միջավայրի վրա/MGIT,
•   ցանք պինդ միջավայրի վրա/LG,
•   հետազոտություն Xpert MTB/Rif  կամ Xpert MTB/Rif Ultra մոլեկուլային թեստով,
•   դեղազգայունություն I շարքի դեղերի նկատմամբ (Լևոֆլոքսացին, Իզոնիազիդ,     Ռիֆամպիցին, Էթամբուտոլ, Պիրազինամիդ),
• դեղազգայունություն II շարքի դեղերի նկատմամբ (Մոքսիֆլոքսացին, Ամիկացին,  Պրոտիոնամիդ, Ստրեպտոմիցին, Ցիկլոսերին, ՊԱՍ),
• տուբերկուլոզի հայտնաբերման, Իզոնիազիդի և Ռիֆամպիցինի նկատմամբ կայունության որոշման հետազոտություն՝ LPA-ի մեթոդով,
• տուբերկուլոզի հայտնաբերման, ֆտորքինոլոնների և ամինագլիկոզիդների/ցիկլիկ պեպտիդների նկատմամբ կայունության որոշման հետազոտություն՝ LPA-ի մեթոդով,
• տուբերկուլոզի հարուցչի տեսակի հայտնաբերում LPA-ի մեթոդով,
•   Mycobacterium ցեղատեսակի նկատմամբ մեկ ախտահանիչ լուծույթի տարատեսակ ազդեցության ստուգում,
• ոչ տուբերկուլոզային միկոբակտերիոզների տեսակի որոշում LPA-ի մեթոդով,
• ոչ տուբերկուլոզային միկոբակտերիոզների լրացուցիչ տեսակների որոշում LPA-ի մեթոդով,
• քիմիական սուբստանցիաների հետազոտություն:

          2019 թվականից Ազգային ռեֆերենս լաբորատորիայի ղեկավարն է Էդուարդ Երվանդի Կաբասակալյանը, ով միջազգային մակարդակի բազմաթիվ վերապատրաստումներ անցած, մի շարք գիտական աշխատանքների ու հոդվածների հեղիանակ է: Տարիներ շարունակ առողջապահական տարբեր ծրագրերում  ու Հայաստանի տարբեր բժշկական լաբորատորիաների գիտահետազոտական աշխատանքներում ներգրավվածությունն ու դրա արդյունքում ձեռք բերած մասնագիտական որակներն Էդուարդ Կաբասակալյանին հնարավորություն են տվել մշտապես բարձր մակարդակի հասցնել Ազգային ռեֆերենս լաբորատորիայում մատուցվող ծառայությունների որակը: