ՀՀ ԱՆ Թոքաբանության ազգային կենտրոն ՓԲԸ

Ձեր երկրորդ շնչառությունը

Նորություններ

Տուբերկուլո՞զ, թե՞ սուր շնչառական վարակ 02.03.2023
Տուբերկուլո՞զ, թե՞ սուր շնչառական վարակ
Տուբերկուլո՞զ, թե՞ սուր շնչառական վարակ

Տուբերկուլո՞զ, թե՞ սուր շնչառական վարակ

 

Տուբերկուլոզը բազմապատճառ (պոլիէթիոլոգիկ) հիվանդություն է` բազմազան աղբյուրներով, փոխանցման գործոններով և ուղիներով: Փոխացման հիմնական եղանակը օդակաթիլայինն է, սակայն հնարավոր է վարակվել նաև սննդային (հիվանդ կենդանուց ստացված և մշակման չենթարկված կաթնամթերք օգտագործելով), ինչպես նաև ներարգանդային (հիվանդ մորից պտղին) և կոնտակտային (վնասված մաշկով) ուղիներով:

Սուր շնչառական վիրուսային վարակը  շնչառական hամակարգի կլինիկական և ձևաբանորեն նման սուր բորբոքային հիվանդությունների մի խումբ է, որի պատճառական գործոնները սովորաբար շնչառական վիրուսներն են։ Հանդիսանում է աշխարհում ամենատարածված հիվանդությունների խումբ:

 

Որո՞նք են հարուցիչները

 

ՍՇՎ կարող են հարուցել հետևյալ վիրուսները՝ A և B տիպի գրիպի, պարագրիպի վիրուսներ, ռինովիրուս, կորոնավիրուս, SARS-CoV-2, ադենովիրուս, ռեսպիրատոր-սինցիտիալ (RS-վիրուս) և մարդու մետապնևմավիրուսներ, հնարավոր է նաև, որ ՍՇՎ-ն ունենա միկոպլազմային կամ մանրէային ծագում, ինչպես նաև համակցված էթիոլոգիա՝ պայմանավորված մի քանի հարուցիչներով:

Տուբերկուլոզի հարուցիչը միկոբակտերիան է: 2015թ. տվյալներով հայտնի է միկոբակտերիաների 190 տեսակ, որոնք հարուցում են տուբերկուլոզին նման, բայց այլ ախտահարումներ` միկոբակտերիոզներ: Բազմաթիվ միկոբակտերիաներից մարդու համար ախտածին են միայն 3 տեսակը՝ մարդկային, եզան և աֆրիկական:

 

Ովքե՞ր են հիվանդանում

 

Անկախ տարիքից, բոլորը կարող են հիվանդանալ ՍՇՎ-ով: Սովորաբար ՍՇՎ-ն և գրիպը ունենում են ոչ ծանր, առանց բարդությունների ընթացք և մարդկանց մեծ մասն ապաքինվում է առանց էական բուժում ընդունելու:

Տուբերկուլոզով հիմնականում հիվանդանում են երիտասարդ և միջին տարիքի տղամարդիկ:

 

Որո՞նք են ախտանիշները

 

ՍՇՎ-ի և գրիպի գաղտնի շրջանը, որպես կանոն, չի գերազանցում 3 օրը: ՍՇՎ-ի սկիզբը սովորաբար աստիճանական է, բարձր ջերմություն և թուլություն հազվադեպ են լինում: Գրիպը սկսվում է կտրուկ և բնութագրվում է այնպիսի ախտանշանների սուր զարգացմամբ, ինչպիսիք են մարմնի ջերմաստիճանի կտրուկ բարձրացումը, սովորաբար չոր հազը, գլխացավը, մկանների և հոդերի ցավը, արտահայտված տկարությունը, վատ ինքնազգացողությունը, հնարավոր է կոկորդի ցավ և հարբուխ, հիվանդությունը տևում է 2-ից 7 օր:

Հիմնականում ակտիվ տուբերկուլոզը ձևավորվում է առաջնային վարակից ամիսներ կամ տարիներ անց` առանց կլինիկական նշանների, բայց ակտիվ տուբերկուլոզի դեպքերի կեսն ի հայտ է գալիս վարակվելուց մեկ տարի հետո:

Տուբերկուլոզի ախտանիշները բաժանվում են 3 խմբի.

 

  • ընդհանուր ախտանիշներ
  • կրծքային ախտանիշներ
  • բարդություններ

Ընդհանուր ախտանիշները դրսևորվում են զանազան գանգատներով, որոնք պայմանավորված են օրգանիզմի ընդհանուր թունավորմամբ (ինտոքսիկացիայով): Դրանք են վատ ախորժակը, օրգանիզմի ընդհանուր թուլությունը, տկարությունը, առատ քրտնարտադրությունը, մարմնի ջերմաստիճանի բարձրացումը, նիհարումը, աշխատունակության կորուստը, դյուրագրգիռ վիճակը: Այս խմբի ախտանիշները, որոնք ընդհանուր են վարակիչ հիվանդությունների դեպքում, ավելի հաճախ հանդիպում են երեխաների, քան չափահասների շրջանում:

Կրծքային ախտանիշներն են հազը, խորխարտադրությունը, կրծքավանդակի ցավերը: Դրանք գերակշռում են մեծահասակների շրջանում:

Բարդությունները նորանոր գանգատներ են ավելացնում՝ շնչարգելություն, արյունախխում, մարմնի այտուցվածություն:

Արտաթոքային տուբերկուլոզը դրսևորվում է ընդհանուր ախտանիշներով, ինչպես նաև տեղային ախտահարման այս կամ այն ձևով:

 

Բուժում և կանխարգելում

 

Գրիպով հիվանդ մարդկանց մեծ մասը մեկ շաբաթվա ընթացքում ապաքինվում է առանց որևէ բժշկական հատուկ միջամտության: Գրիպի ծանր դեպքերը պետք է բուժել հակավիրուսային դեղամիջոցներով` բժիշկների հսկողությամբ, գրիպը հակաբիոտիկներով չի բուժվում:

Գրիպով չհիվանդանալու, ինչպես նաև հետգրիպային բարդություններից խուսափելու լավագույն միջոցը պատվաստումն է:

Տուբերկուլոզը բուժվում է հակատուբերկուլոզային դեղորայքով՝ ֆթիզիատրի հսկողությամբ, որը իրականացվում է Թոքաբանության ազգային կենտրոնում և պոլիկլինիկաների տուբ. կաբինետներում:

ՏԲ հիվանդության վաղ փուլում հիվանդի ախտորոշումը և արդյունավետ բուժման սկիզբը, նախքան այլ մարդկանց վարակելը, համարվում է ՏԲ-ի դեմ կանխարգելման ամենաարդյունավետ կանխարգելիչ միջոցը, արդյունավետ բուժումը կարող է նվազեցնել կամ դադարեցնել վարակիչ պացիենտների կողմից հիվանդության փոխանցումը:

Տուբերկուլոզի կանխարգելման գործում առանձին հատուկ դեր ունի պատվաստումը, որը արդյունավետ է հատկապես կորեկանման տուբերկուլոզը և տուբերկուլոզային մենինգիտը կանխելու տեսակետից:

 

  • պատվաստվե´ք սեզոնային գրիպի դեմ
  • մի՛ ծխեք
  • խուսափե´ք հիվանդների հետ շփումից
  • մի´օգտագործեք հակաբիոտիկներ առանց բժշկի նշանակման
  • հագնվե´ք եղանակին համահունչ
  • օգտագործե´ք հնարավորինս շատ հեղուկներ
  • սնվե՛ք առողջ, զբաղվե՛ք սպորտով
  • հաճախակի օդափոխեք փակ տարածքները
  • հետևե´ք անձնական հիգիենային
  • գանգատների դեպքում դիմել տեղամասային բժշկին
  • կրեք դիմակ և մի՛ ամաչեք հիվանդ լինելուց
  • և ամենակարևորը

Մի՛ զբաղվեք ինքնաբուժությամբ

 

Նյութը ներկայացրեց դեղակայուն տուբերկուլոզային բաժանմունք բժիշկ-ֆթիզիատր Լիլիթ Զուրաբյանը